یاتاقان لغزشی چیست

باتاقان صنعتی لغزشی یا انتقال دهنده های لغزشی صنعتی، قطعاتی هستند که به منظور انتقال بار و جابجایی اشیاء سنگین در محیط های صنعتی استفاده می شوند. این قطعات معمولاً از فلزات سخت و مقاومی مانند فولاد ساخته شده اند و دارای سطح صیقلی و صافی هستند که به آنها اجازه می دهد با کمترین اصطکاک حرکت کنند. یاتاقان صنعتی لغزشی در انواع مختلفی مانند باتاقان کاسه ای، باتاقان توپی، باتاقان مستطیلی و باتاقان دایره ای در دسترس هستند و در صنایع مختلفی مانند صنایع فولاد، خودروسازی، ساختمانی و ... استفاده می شوند.

یاتاقان لغزشی

انواع یاتاقان لغزشی

یاتاقان لغزشی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: یاتاقان لغزشی ساده و یاتاقان لغزشی مخروطی.

1. یاتاقان لغزشی ساده: این نوع یاتاقان شامل یک غلتک است که به صورت مستقیم روی شفت قرار گرفته و حرکت می‌کند. این یاتاقان‌ها برای بارهای سبک تا متوسط مناسب هستند و در برخی از موارد می‌توانند به صورت روان و بدون نیاز به روغن کار کنند.

2. یاتاقان لغزشی مخروطی: این نوع یاتاقان دارای یک سطح مخروطی است که به شفت متصل می‌شود. این نوع یاتاقان‌ها برای بارهای سنگین و تحمل بارهای شعاعی و محوری مناسب هستند. از این یاتاقان‌ها برای بارهای دارای سرعت و گشتاور بالا نیز استفاده می‌شود.

همچنین بر اساس مواد ساخت یاتاقان لغزشی، می‌توان آن‌ها را به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم کرد. یاتاقان لغزشی فلزی معمولاً از فولاد یا آلیاژهای فلزی ساخته می‌شوند و در برخی از موارد روی آن‌ها روکش‌هایی از موادی مانند برنج، برنز یا فولاد ضدزنگ قرار می‌گیرد. یاتاقان لغزشی غیرفلزی از موادی مانند پلیمرهای مهندسی، پلی اتیلن، تفلون و ... ساخته می‌شوند و برای برخی از کاربردها مانند مواد غذایی یا محیط‌های با رطوبت بالا مناسب هستند.

یاتاقان لغزشی

مزایای یاتاقان لغزشی

مزایای یاتاقان لغزشی عبارتند از:

۱- کاهش اصطکاک و سایش: یاتاقان لغزشی به دلیل سطح صیقلی و صافی کمترین اصطکاک را با سطح دیگری که روی آن حرکت می‌کند دارد و در نتیجه سایش و خرابی کمتری را در بلند مدت تجربه می‌کند.

۲- حرکت آسان: یاتاقان لغزشی به دلیل کمترین اصطکاک، حرکت آسان و صاف را تجربه می‌کند.

۳- مقاومت در برابر خوردگی: یاتاقان لغزشی از جنس فلزی و با روکش‌هایی از جنس پلیمری مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی می‌باشد.

۴- قابلیت حمل بار: یاتاقان لغزشی به دلیل مقاومت و قدرت بالا، قابلیت حمل بار بالایی را دارد.

۵- عمر طولانی: یاتاقان لغزشی به دلیل عدم سایش و خرابی کمتر، عمر طولانی‌تری دارد و نیاز به تعویض کمتری دارد.

۶- قابلیت کار در شرایط سخت: یاتاقان لغزشی به دلیل مقاومت و قدرت بالا، در شرایط سخت و محیط‌هایی با دمای بالا و پایین، رطوبت و غیره قابل استفاده است.

یاتاقان لغزشی

کاربرد یاتاقان لغزشی

یاتاقان صنعتی لغزشی در صنایع مختلفی مانند صنایع فلزی، خودروسازی، ساختمانی، نفت و گاز، معدنی، آب و فاضلاب، کشاورزی و ... استفاده می‌شوند. برخی از کاربردهای یاتاقان لغزشی عبارتند از:

۱- انتقال بار: یاتاقان لغزشی برای حمل بار در انواع مختلفی از ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی مانند کانوایرها، آسانسورها، کامیون‌ها، تراکتورها و ... استفاده می‌شوند.

۲- ماشین‌آلات صنعتی: یاتاقان لغزشی در ماشین‌آلات صنعتی مانند کارخانجات فولاد، معادن، نفت و گاز، پالایشگاه‌ها و ... استفاده می‌شوند.

۳- ساختمانی: یاتاقان لغزشی در ساختمان‌ها برای حرکت درب‌ها، پنجره‌ها، پارتیشن‌ها و ... استفاده می‌شوند.

۴- خودروسازی: یاتاقان لغزشی در خودروهای سنگین مانند کامیون، اتوبوس، تریلر و ... استفاده می‌شوند.

عوامل خرابی یاتاقان لغزشی

عوامل خرابی یاتاقان لغزشی می‌تواند به شرح زیر باشد:

1. فرسایش: استفاده طولانی مدت یا استفاده نادرست می‌تواند منجر به فرسایش یاتاقان شود. این امر می‌تواند به دلیل عدم روانکاری مناسب، حرارت بالا، فشار زیاد یا آلودگی به ذرات خارجی باشد.

2. آلودگی: ورود ذرات خارجی مانند گرد و غبار، آب، روغن و ... می‌تواند باعث خرابی یاتاقان شود. این ذرات می‌توانند فشار و سایش زیادی را روی یاتاقان ایجاد کنند و باعث خرابی آن شوند.

3. نصب نادرست: نصب نادرست یاتاقان می‌تواند باعث تنش‌ها و فشارهای نامناسبی روی یاتاقان شود که به مرور زمان منجر به خرابی آن می‌شود.

4. حرارت: حرارت زیاد می‌تواند باعث تغییر شکل و خرابی یاتاقان شود. این ممکن است به دلیل اصطکاک زیاد، سرعت بالا یا نبود مواد روان کننده مناسب باشد.

5. آب و رطوبت: ورود آب و رطوبت می‌تواند باعث زنگ زدگی و خوردگی یاتاقان شود که منجر به خرابی آن می‌شود.

6. بارهای بیش از حد: استفاده از یاتاقان در شرایطی که بارها بیش از حد مجاز آن‌ها باشد می‌تواند باعث خرابی یاتاقان شود.

7. نوسانات و لرزش‌های زیاد: نوسانات و لرزش‌های زیاد می‌تواند باعث فشار و سایش زیاد بر روی یاتاقان شود که منجر به خرابی آن می‌شود.

برای جلوگیری از خرابی یاتاقان لغزشی، مراقبت و نگهداری منظم، روانکاری مناسب و استفاده از مواد روان‌کننده مناسب بسیار مهم است.

۵- تجهیزات آب و فاضلاب: یاتاقان لغزشی در تجهیزات آب و فاضلاب مانند پمپ‌ها، توربین‌ها، کمپرسورها و ... استفاده می‌شوند.

۶- کشاورزی: یاتاقان لغزشی در ماشین‌آلات کشاورزی مانند تراکتورها، کمباین‌ها و ... استفاده می‌شوند.

یاتاقان لغزشی

معایب یاتاقان لغزشی

یاتاقان لغزشی نسبت به یاتاقان غلتشی دارای معایبی است که در برخی موارد ممکن است محدودیت‌هایی برای استفاده از آنها ایجاد کند. معایب اصلی یاتاقان لغزشی عبارتند از:

۱. اصطکاک بیشتر: یاتاقان لغزشی دارای اصطکاک بیشتری نسبت به یاتاقان غلتشی است، که می‌تواند منجر به افت حداکثر سرعت و کارایی کمتر در برخی موارد شود.

۲. حساسیت به آلودگی: یاتاقان لغزشی حساسیت بیشتری نسبت به آلودگی‌ها دارند. ورود ذرات خارجی می‌تواند باعث خرابی و یا کاهش عمر مفید یاتاقان لغزشی شود.

۳. نیاز به روانکاری مداوم: یاتاقان لغزشی به روانکاری مداوم نیاز دارند تا از سایش بیشتر و خرابی‌های ناشی از این سایش جلوگیری شود. این موضوع می‌تواند هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را افزایش دهد.

۴. محدودیت در بارهای سنگین: یاتاقان لغزشی برای بارهای سنگین مناسب نیستند و در مواقعی که نیاز به تحمل بارهای سنگین و فشارهای بالا است، یاتاقان غلتشی بهترین گزینه خواهند بود.

با این حال، یاتاقان لغزشی همچنان در برخی کاربردها مانند دستگاه‌های الکتریکی کوچک و ماشین‌آلات سبک استفاده می‌شوند، اما برای بارهای سنگین و شرایط صنعتی، یاتاقان غلتشی معمولاً ترجیح داده می‌شوند.

تفاوت یاتاقان لغزشی و غلتشی

یاتاقان‌های لغزشی و غلتشی در روش کارکرد و ساختارشان تفاوت دارند.

یاتاقان لغزشی با استفاده از سطوح صاف و لغزان برای کاهش اصطکاک و حرکت قطعات استفاده می‌شود. در این نوع یاتاقان، یک سطح ثابت و یک سطح متحرک وجود دارد و حرکت قطعات با لغزش بین این دو سطح رخ می‌دهد. این نوع یاتاقان برای بارهای سبک و متوسط مناسب است و در برخی کاربردها مانند موتورهای الکتریکی و دستگاه‌های تولید برق استفاده می‌شود.

یاتاقان غلتشی با استفاده از یک یا چند رولر، توپ، سوزن یا مهره برای کاهش اصطکاک و حرکت قطعات استفاده می‌شود. در این نوع یاتاقان، رولرها یا توپ‌ها در میان دو حلقه قرار می‌گیرند و حرکت قطعات با چرخش این رولرها یا توپ‌ها رخ می‌دهد. این نوع یاتاقان برای بارهای سنگین و برنامه‌های صنعتی مناسب است و در برخی کاربردها مانند خودروها، دستگاه‌های سنگین و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود.

به طور کلی، یاتاقان لغزشی برای بارهای سبک و متوسط و یاتاقان غلتشی برای بارهای سنگین و صنعتی مناسب هستند.